Taalstoornissen
De normale taalontwikkeling verloopt bij het kind in verschillende stadia. Bij een aantal kinderen kent deze ontwikkeling een vertraagd of afwijkend verloop. Er is sprake van een taalontwikkelingsstoornis (TOS) wanneer het kind op taalgebied beduidend achterblijft of de taalontwikkeling een gestoord verloop kent in vergelijking met leeftijdsgenootjes.
Bij een specifieke taalontwikkelingsstoornis is er geen duidelijke oorzaak aanwezig. Bij een niet-specifieke TOS is er wel sprake van een duidelijke oorzaak, zoals een verminderd gehoor, een verstandelijke beperking, neuropsychiatrische stoornissen (zoals ADHD of autisme) of onvoldoende taalaanbod.
Door een taalontwikkelingsstoornis kunnen leerstoornissen en sociaal-emotionele problemen ontstaan. Zo kan het kind later moeilijkheden ondervinden bij het leren lezen of kan het kind boos worden als het zichzelf niet duidelijk kan maken.
Problemen kunnen zich zowel in het begrijpen als in het spreken voordoen.
Bij problemen met het begrijpen van taal hebben kinderen bv. moeilijkheden met:
- het begrijpen van gebaren op jongen leeftijd
- het aanwijzen van voorwerpen en plaatjes
- het uitvoeren van opdrachten en het volgen van aanwijzingen
- het beantwoorden van vragen
- het gepast reageren tijdens een gesprek
Problemen in het spreken kunnen betrekking hebben op
- de taalvorm, bv. korte en grammaticaal onjuiste zinnen, moeite met de woordvorming
- de taalinhoud, bv. een beperkte woordenschat, woordvindingsproblemen
- het taalgebruik, bv. oogcontact nemen in een gesprekssituatie, beurt nemen, bij het onderwerp blijven, rekening houden met de voorkennis van de gesprekspartner
Bij een hardnekkige taalstoornis spreekt met ook van dysfasie of ontwikkelingsdysfasie. Het gaat dan om een ernstige expressieve en/of receptieve taalstoornis, die hardnekkig blijft voortduren na de vijfde verjaardag en die ernstig interfereert met de sociale communicatie en /of dagelijkse activiteiten die mondelinge taal vereisen. De taalstoornis is niet het gevolg van een pervasieve ontwikkelingsstoornis, een gehoorstoornis (> 40 dB beste oor), of een intelligentiestoornis (IQ of OQ < 85).